De Gele Hesjes en Piketty hebben een punt: de wereld moet beter worden. Ze hebben echter niet de juiste oplossingsrichting. Liefdadigheid en herverdeling kunnen een rol spelen, maar zouden niet de basis moeten vormen voor een betere wereld. Minder vrijheid en meer overheid is een slecht idee. Bijna iedereen kan zichzelf prima redden als twee fundamenten van de samenleving kloppen:
1. Non-agressie/vrijheid. Dwang is in principe ongewenst. Een ander zomaar slaan of zomaar iets afpakken is onredelijk. Niet alleen burgers maar ook overheden moeten extreem terughoudend zijn met dwang. Vrije handel is iets moois. Inperking van vrijheid is normaal gesproken een groot onrecht.
2. Earth-sharing. Het klinkt misschien vreemd, maar de aarde is niet door iemand gemaakt, maar een soort geschenk aan de gehele mensheid. Niemand heeft het recht om een ander zijn/haar eerlijke deel van de natuurlijke hulpbronnen af te nemen. Wie gratis kan beschikken over zijn plek op aarde, is verlost van een zware last. Er bestaan slimme oplossingen om dit te realiseren zonder teveel gedoe.
Mogelijk is het optimistisch om te verwachten dat alle problemen hiermee direct opgelost zijn. Daarom komt op de derde plek:
3. Behulpzaamheid/liefdadigheid. Als het mogelijk is om een ander te helpen zonder zelf in de problemen te komen, zou je dat moeten doen. Zoals het verkeerd is om een drenkeling niet te redden als je enkel natte schoenen riskeert, is het ook verkeerd om een mooi jacht te kopen terwijl anderen honger lijden. Het is wreed om je niet in te zetten voor mensen die honger hebben of eenzaam zijn.
Waarom komt behulpzaamheid pas op de derde plek? Liefdadigheid is belangrijk. Anderen die lijden niet proberen te helpen is wreed. Het blijft echter “dweilen met de kraan open” zolang we mensen eerst van alles verbieden en ze vervolgens een vermogen vragen voor hun plekje op aarde om op te wonen en werken.
Vind jij lezen ook zo saai? Bekijk dan deze video’s of luister naar onze podcast!
Over het belang van non-agressie/zelfbeschikking/echte vrijheid:
Over het belang van earth-sharing/geo-libertarisme:
Over het belang van behulpzaamheid/liefdadigheid:
Vind jij video’s ook zo dom? Hieronder kun je lekker lezen!
Vrijheid/zelfbeschikking Dwang is minder mooi dan zelf mogen kiezen. In principe leidt een wereld waarin ieder zelf kiest hoe hij of zij gelukkig wordt tot een beter resultaat dan een wereld waarin een overheid alles tot in de puntjes voor ons regelt. Vrijwillige afspraken tussen mensen verdienen de voorkeur, dwang is enkel een laatste redmiddel als er grote problemen dreigen.
Geweld initiëren is het punt waar deze individuele vrijheid ophoudt: een mens mag een ander niet schaden d.m.v. bijvoorbeeld geweld, bedreiging of vervuiling. Wie belaagd wordt, mag zich verdedigen, dit is geen “initiatie van geweld”.
Er zijn volgens mij situaties denkbaar waarin mensen gedwongen kunnen worden tot medewerking, of waarin mensen tegen zichzelf in bescherming mogen worden genomen, maar deze situaties zijn heel zeldzaam. Dwang moet een allerlaatste redmiddel zijn in noodgevallen, en niet de regel.
Onze overheid denkt niet op deze manier en bemoeit zich ongeremd met van alles en dwingt iedereen om mee te doen. Ik hoop u ervan te overtuigen dat het te makkelijk toepassen van dwang erg onredelijk is. Vrijheid is een recht, geen gunst. Een filosoof die uitgebreid heeft nagedacht over de mate waarin een overheid het recht heeft om over ons te heersen is Michael Huemer (The Problem of Political Authority).
Earth Sharing Als twee kinderen snoepjes krijgen, ligt het voor de hand dat ze eerlijk delen. Als een kind een mooie tekening maakt, mag het zelf weten wat het ermee doet: houden, weggeven, verkopen… Dingen die je zelf maakt, zijn je rechtmatige eigendom en mag je daarom ook vrij verhandelen. De aarde is echter niet door iemand gemaakt: het is een snoepje dat we gekregen hebben zonder er iets voor te doen. Het is een pervers idee dat de eerste die op het idee komt om ergens een hekje omheen te zetten, het recht heeft om de mensen die later komen geld te vragen voor hun plekje op aarde.
Ik besef dat dit idee extreem klinkt en dat het niet makkelijk zal zijn om u ervan te overtuigen dat dit idee juist is. Vrijwel iedereen op aarde heeft meegekregen dat handel in grond de norm is. Ook besef ik dat het eerlijk delen van de aarde makkelijker gezegd is dan gedaan. Toch is dit extreem belangrijk: het huidige systeem van handel in grond maakt het leven van heel veel mensen onnodig zwaar. Het vinden van de juiste oplossing voor dit probleem zou de samenleving verlossen van een hoop onnodige spanning. Wanneer we van de hoge kosten voor ons plekje op aarde verlost zijn, is het bovendien veel eenvoudiger om mensen die toch nog in armoede leven effectief te helpen.
Twee beroemdheden die over dit onderwerp hebben geschreven zijn Thomas Paine (Agrarian justice) en Henry George (hij heeft een groot deel van zijn loopbaan besteed aan dit onderwerp). Een hedendaagse denker die zich met dit onderwerp bezighoudt is Michael Otsuka (Libertarianism Without Inequality).
Behulpzaamheid Vooral rond Kerstmis zijn veel mensen het erover eens dat we aardig voor elkaar zouden moeten zijn. Mensen verhongeren terwijl anderen zich druk maken over de kleur van bekleding van hun auto. Het is wreed om niet te helpen als dat makkelijk kan. Dus wie tijd heeft moet koffie drinken met eenzame mensen en wie geld over heeft moet de armen helpen.
Een beroemde filosoof die deze boodschap uitdraagt is Peter Singer. Hij stelt ons de vraag of we moeten helpen als een kind dreigt te verdrinken in een vijvertje als we daar vieze schoenen van krijgen. Vervolgens stelt hij ons de vraag of het uitmaakt als de mensen die in de problemen zitten in een ver land wonen. Hij heeft volgens mij een belangrijk punt: we zouden beter onze best moeten doen om ellende te verhelpen.
Lees op deze site meer over hoe deze drie punten kunnen bijdragen aan een betere wereld.